Współuzależnienie może dotyczyć partnerów lub rodziców osób nadużywających lub uzależnionych od alkoholu lub innych środków psychoaktywnych, a także nadużywających lub uzależnionych od czynności np. hazard czy seks. Współuzależnienie nie jest chorobą lecz nieprawidłowym sposobem przystosowania się do trudnej sytuacji związanej z uzależnieniem bliskiej osoby. Charakteryzuje się występowaniem pewnych mechanizmów (zachowań) tzw. mechanizmów współuzależnienia, które często podtrzymują uzależnienie.
Główne cechy współuzależnienia:
Skutki współuzależnienia
Współuzależnienie może prowadzić do wielu problemów emocjonalnych i zdrowotnych, takich jak stres, depresja, zaburzenia lękowe, a także do problemów w innych relacjach i obszarach życia.
Terapia współuzależnienia
Leczenie współuzależnienia opiera się na terapii indywidualnej lub grupowej, która pomaga osobom współuzależnionym zrozumieć ich rolę w relacji, nauczyć się zdrowych strategii radzenia sobie i wyznaczać granice. Programy wsparcia, takie jak Al-Anon, także odgrywają ważną rolę, oferując pomoc dla bliskich osób uzależnionych.
Terapia współuzależnienia to proces, który pomaga osobom bliskim osób uzależnionych odzyskać równowagę emocjonalną, zrozumieć mechanizmy swojego zachowania oraz nauczyć się budować zdrowe relacje. Kluczowym celem terapii jest wyzwolenie się z destrukcyjnych schematów oraz przywrócenie autonomii i poczucia własnej wartości, które często są zaniedbywane w procesie nadmiernej troski o osobę uzależnioną.
Na czym polega terapia współuzależnienia?
1. Zrozumienie mechanizmów współuzależnienia. W początkowej fazie terapeuta pomaga pacjentowi zrozumieć, jak działa współuzależnienie i jakie są jego konsekwencje. Terapeuta omawia mechanizmy kontroli, nadmiernej opiekuńczości oraz lęku przed opuszczeniem, które utrwalają uzależnienie osoby bliskiej.
2. Praca nad granicami. Terapeuta uczy pacjenta stawiać zdrowe granice, co jest kluczowe w relacji z osobą uzależnioną. Pacjent dowiaduje się, jak oddzielać własne potrzeby od potrzeb partnera czy członka rodziny oraz jak zrezygnować z nadmiernej kontroli.
3. Odzyskanie poczucia własnej wartości. Terapia współuzależnienia skupia się na budowaniu zdrowego poczucia własnej wartości i umiejętności samoakceptacji, które są często osłabione u osób współuzależnionych. Pomaga to pacjentowi przestać postrzegać siebie przez pryzmat relacji z osobą uzależnioną.
4. Rozwijanie niezależności emocjonalnej. Terapia wspiera pacjentów w stawaniu się bardziej samodzielnymi emocjonalnie, co jest kluczowe do odzyskania autonomii w życiu codziennym. Terapeuta pracuje z pacjentem nad rozpoznaniem własnych potrzeb i pasji, niezależnych od osoby uzależnionej.
5. Wsparcie grupowe: Często terapia współuzależnienia obejmuje grupy wsparcia (takie jak Al-Anon), gdzie osoby współuzależnione mogą dzielić się doświadczeniami i uzyskać zrozumienie oraz wsparcie od osób w podobnej sytuacji.
6. Przygotowanie na możliwe nawroty. Terapeuta wspiera pacjenta w radzeniu sobie z emocjami, które mogą pojawić się podczas nawrotu uzależnienia u bliskiej osoby. Ważnym elementem jest nauka zdrowego reagowania na sytuacje kryzysowe i wypracowanie strategii, które pozwolą pacjentowi utrzymać własne granice.
Długofalowe efekty terapii
Dzięki terapii osoby współuzależnione uczą się, jak żyć bardziej samodzielnie, budować zdrowe relacje i zachowywać równowagę emocjonalną. Terapia pomaga im odzyskać kontrolę nad własnym życiem, co jest kluczowe zarówno dla ich zdrowia psychicznego, jak i jakości relacji z osobą uzależnioną oraz innymi bliskimi.